19/5000 Промышленный дизайн
554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamede endüstriyel tasarımı kavramı şu şeklide tanımlanmaktadır;
“Tasarım, bir ürünün tümü, veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü ifade eder.”
Neden Endüstriyel Tasarım Tescili ?
Sınırların kalktığı küresel rekabet ortamında, sektörde faaliyet gösteren diğer firmalarla yarışta öne çıkmak, müşteri beklentilerine cevap vermek ve memnuniyetini en üst seviyeye çıkarmak, ürün kalitesinin artırılması, etkin pazarlama faaliyetleri ile yapılabileceği gibi günümüz ekonomisinde tasarım yolu ile bu hedefe ulaşmış bir çok kuruluş bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalar, tüketici ürün tercihinde marka, kalite, fiyat gibi unsurların yanı sıra ürünlerin dış görünümünün de oldukça etkili olduğunu göstermektedir. Hatta çoğu zaman tüketiciye aynı kaliteyi sunan iki ürün arasında, dış görünüş ürün tercihinde en etkin rolü üstlenmektedir.
Bu nedenle, yeni, sürekli değişim gösteren insan ihtiyaçlarına cevap verebilen, ergonomik ve estetik niteliğe sahip tasarımlar ortaya çıkarmak, fikir sahiplerine ekonomik anlamda gün geçtikçe artan kazanımlar sağlamaktadır.
Tasarımımı Neden Korumalıyım?
Tasarım modern bir toplumda giderek artan bir öneme sahip olmaya başlamıştır. Günümüz ticari hayatında, özgün ve yeni tasarımların geliştirilerek tüketicinin beğenisine sunulması ticari başarı elde etme noktasında tek başına yeterli olmamaktadır. Birer fikir ürünü olan tasarımların tüketici açısından çekici bulunması başarılı tasarım kavramını oluşturmakla beraber rekabet gücünü artırıcı unsur olmakta ve bu alanda başarıya ulaşmada etkin rol oynamaktadır. Başarılı bir tasarım ise hayal gücü, üstün emek ve ek yatırımlara ihtiyaç duymaktadır.
Yapılan yatırımların, sarf edilen emeğin ve ürüne dönüşen fikrin korunmasının önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır. Koruma ile elde edilen, tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın başka kişilerce tasarımın ticari amaçla kullanımını engelleme hakkı, yapılan yatırımların, hem ekonomik hem de sosyal anlamda geri dönüşümü açısından oldukça önemli olmaktadır. Aksi takdirde, özgün ve yeni tasarımlar fikir hırsızlığı, kopyalama ve taklit gibi tehditlerle karşı karşıya kalacak ve hakkın savunulması oldukça zorlaşacaktır.
Endüstriyel tasarım tescili başvurusundan önce tasarım veritabanlarında bir ön araştırma gerçekleştirilmelidir. Belirlenen en yakın tasarım tescilleriyle, başvuru konusu endüstriyel tasarımın yenilik ve ayırt edicilik kriterlerini ne derece karşılayıp karşılamadığı yorumlanmalıdır. Bu ön araştırma ve ön araştırma neticesinde endüstriyel tasarım başvurusunun yapılıp yapılmayacağına karar verilmelidir.
Endüstriyel tasarım tescili başvurusundan önce tasarım veritabanlarında bir ön araştırma gerçekleştirilmelidir. Belirlenen en yakın tasarım tescilleriyle, başvuru konusu endüstriyel tasarımın yenilik ve ayırt edicilik kriterlerini ne derece karşılayıp karşılamadığı yorumlanmalıdır. Bu ön araştırma ve ön araştırma neticesinde endüstriyel tasarım başvurusunun yapılıp yapılmayacağına Endüstriyel tasarım tescil başvurusu için gerekli tüm dokümanlar tarafımızdan hazırlanmaktadır. Hazırlanan dokümanlar son olarak müşterilerimizin onayından geçmekte ve yetkili kurum olan Türk Patent Enstitüsü’nde dosyalanmaktadır.karar verilmelidir.
Ülkemizde endüstriyel tasarımların tescil süreci özet olarak şekli inceleme, endüstriyel tasarım siciline kayıt ve yayın, itirazlar ve belgelendirme olarak dört ana işlem sürecinden oluşmaktadır.
Şekli İnceleme: Başvuru için gerekli evrakların başvuruda sunulup sunulmadığı, sunulmuş ise bu evrakların ilgili Yönetmelik maddelerinde açıkça ifade edilen nitelikte olup olmadığının incelenmesidir.
Endüstriyel Tasarım Sicile Kayıt ve Yayımlama: Endüstriyel tasarım tescil başvuruları Endüstriyel Tasarım Siciline kaydedilmesi ve ilgili ilk Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteninde yayınlanmasıdır.
Tescile İtiraz: Yayınlanan tasarımlara, yenilik ve ayırt edici nitelik vasfına sahip olmadığı gerekçesiyle yada hak sahipliğine dayanarak ilân tarihinden itibaren altı ay içinde Enstitü nezdinde itiraz edilmesidir. İtiraz edilen tasarımın hak sahipliği ile, yenilik ve ayırt edici nitelik vasfına sahip olup olmadığı sunulan belgeler ışığında Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu tarafından incelenir.
Belgelendirme: 6 aylık yasal itiraz süresi içerisinde endüstriyel tasarım tesciline ilişkin itirazda bulunulmaması yada yapılan itirazların reddedilmesi tasarım tescil belgesinin hazırlanmasıdır
554 Sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca, bir tasarım tescil başvurusu başvuru aşamasında “yenilik” ve “ayırt edici nitelik” kriterlerine göre incelemeye tabi tutulmamaktadır. Endüstriyel tasarım tescil sistemi, itiraza dayalı incelemesiz bir sistemdir.
Tasarım, hangi ülkede alınmışsa o ülkede koruma sağlayan bir belgedir. Bu sebeple Türkiye' de belgeye bağlanmış bir tasarım ancak Türkiye' de koruma altında olacaktır. Başka ülkelerde tasarımın korunması istendiğinde, tasarım koruması istenilen ülkelerin patent ofislerine tescil için müracaat edilmesi gerekmektedir.
Bunun için korunması istenen ülkelerde başvuru yapılmalıdır. OHIM' nin Topluluk Tasarım tesciline yönelik, 2002 yılında aldığı karar sonrası tek başvuru ile 27 Avrupa ülkesinde tekli ve çoklu tasarım tesciline imkan verilmiştir. Topluluk dışındaki ülkelerde koruma için her ülkeye ayrı başvuru gereklidir.
Lahey Antlaşması kapsamında uluslar arası tescil sistemi nedir avantajları nelerdir?
01.01.2005 tarihinden itibaren ülkemizde uygulanmaya başlayan tasarımların uluslararası tesciline ilişkin Lahey Anlaşması 1999 Cenevre Metinine göre tek bir başvuru ile üye ülkelerde tasarım tescili yaptırmak mümkün olmaktadır.
Endüstriyel tasarım tescilleri 5 yıllık koruma sağlamaktadır. Bu 5 yıllık sürenin sonunda endüstriyel tasarım tescilleri 5’er yıllık periyotlarla yenilenebilmektedirler. Endüstriyel tasarım tescilleri, en fazla 25 yıllık koruma sağlamaktadırlar.
Endüstriyel tasarım tescil belgesi veya başvurularında, firma adresinin, başvuru sahibi veya belge sahibinin unvanının değiştirilmesi mümkündür. Bu değişikliklerin ücretlerinin ödenmesiyle birlikte Türk Patent Enstitüsü siciline kayıt edilmesi gerekmektedir.